M81 (NGC 3031, Galaktyka Bodego) i M82 (NGC 3034, Galaktyka Cygaro) oraz ich pomijana towarzyszka...

[Setaarius]

Parka chyba najczęściej wyszukiwanych galaktyk czyli M81 i M82. Obydwie to galaktyki spiralne z tym, że M82 zawiera dodatkowo poprzeczkę. Okres najlepszej widoczności przypada na prawie całe zimowe noce, ale również w późnych godzinach nocnych pod koniec jesieni oraz we wcześniejszych godzinach wiosny. Najwyżej nad horyzontem wznoszą się w dniu 28-mego lutego. Wielkości gwiazdowe wynoszą odpowiednio dla M81 – 6,94 mag; dla M82 - 8,41 mag, natomiast jasność powierzchniowa dla M81 – 13,13 mag; dla M82 – 12,35 mag. Rozmiary galaktyk to 24,9x11,5 minut łuku dla M81, a dla M82 to 11,2x4,3 minut łuku. Odległość jaka dzieli je od nas została oszacowana na około 12-13 milionów lat świetlnych. Obiekty znajduje się w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy (Ursa Major). Lokalizacja galaktyk to odpowiednio dla M81 Rektascensja 09 h 55,6 m, Deklinacja +69° 04′, a dla M82 to Rektascensja 09 h 55,9 m, Deklinacja +69° 41′. Nazwa M81 została również wykorzystana jako nazwa grupy 30 galaktyk powiązanych ze sobą grawitacyjnie między innymi z opisaną już NGC 2403 viewtopic.php?f=50&t=137&p=666&hilit=m81#p666
M81 jest uznawana za najdalszy obiekt jaki można dostrzec ludzkim okiem, ale wymaga to idealnie ciemnego nieba i perfekcyjnej przejrzystości powietrza (Kiedyś miałem wrażenie, że widziałem gołym okiem dalszy obiekt czyli M51, ale mogła to być tylko sugestia będąca wywołana wrażeniem piękna tego obiektu będącego blisko zenitu w idealnych warunkach i 12-to calowym newtonie). Ciekawostką jest, że kształt M82 zawdzięczamy silnej grawitacji M81.
Obserwacje tej pięknej pary można prowadzić już niedużą lornetką o obiektywach 50mm jednak tutaj w zależności od warunków M82 może być dostrzegalna tylko zerkaniem. Lornetka o obiektywach co najmniej 70mm pokaże wyraźnie obydwa obiekty. Mały teleskop 5-7cali pozwoli rozpocząć studiować struktury wspomnianych obiektów w zakresie zdecydowanych różnic w intensywności jasności natomiast, żeby zaobserwować pasmo pyłowe w przypadku M82 potrzebujemy co najmniej 8-mio calowego teleskopu, natomiast do studiowania ramion spiralnych M81 potrzebujemy co najmniej 12-to calowego teleskopu. Warto również ustawić w centrum okularu M82 i wykorzystać duże powiększenia, żeby odkryła przed nami więcej swoje piękna co często jest pomijane. A teraz ciekawostka ponieważ wykorzystując szerokokątny okular i małe powiększenia możemy dostrzec ich często pomijaną towarzyszkę, a mianowicie NGC 3077 wraz z nimi w jednym polu. NGC 3077 to galaktyka 10-tej wielkości gwiazdowej i 12-tej jasności powierzchniowej. Zajmuje obszar o połowę mniejszy niż M82, ale cechuje ją nieznacznie większa jasność powierzchniowa. W małym 5-7 calowym teleskopie przy niedużym powiększeniu będzie się jawić jako rozmyta gwiazda otoczona halo. Przy użyciu większych powiększeń ujrzymy coraz wyraźniejszy eliptyczny kształt. Wykorzystując instrument co najmniej 8-mio calowy możemy oglądać różnice w jasności poszczególnych obszarów galaktyki. Być może po obejrzeniu wcześniej M81 i M82 nie wyda się zbyt atrakcyjna, ale jeżeli poświęcimy jej trochę czasu odwdzięczy się swoim pięknem. Załączony szkic wykonany na podstawie obserwacji 8 calowym teleskopem.

[kombiii]

Piękna parka a właściwie trójka. Choć wiedziałem o istnieniu NGC 3077, zawsze o niej zapominałem, urzeczony widokiem M81 i M82.
W mojej Synci widoczna by była pewnie jako rozmyta gwiazdka.